Kultura południowa Włoch

A teraz trochę o muzyce tego regionu 

Cechą charakterystyczną włoskiej muzyki ludowej jest jej zróżnicowanie regionalne , będące efektem pozostałości minionych kultur oraz odrębności, które były następstwem podziałów terytorialnych. W regionie południowym dobrze rozwinięte są formy instrumentalne, gdzie dużą rolę odgrywają dudy, oboje, klarnety, a także gitary, skrzypce oraz akordeon. Muzyka włoska ludowa nawet we współczesnych czasach jest bardzo popularna, a zainteresowanie jej różnymi odmianami wciąż rośnie. 

Czas na ,,Pizzica di san Vito'' inaczej ,,Szczypta San Vito

Adresowane są do kobiety cenionej i schlebianej, prawdopodobnie kochanej, to Pizzica manifestująca uczucia miłosne. Oczywiście rytm i tekst utworu służą uzdrowieniu ze skutków ukąszenia Taranty, nie szczędzi się też nawiązań do seksualności. Ma swoją specyfikę: tarantato lub tarantata, gdyby została ugryziona w wodzie, mogłaby wyjść z kryzysu tylko wtedy, gdyby egzorcyzmujący taniec pizzy miał miejsce w wodzie, tak mówić w tym przypadku taranta d'acqua .

  San Vito dei Normanni reprezentuje jedną z najbardziej oryginalnych i szczególnych tradycji fenomenu kulturowego i rytualnego pizzy, różniącą się od tej istniejącej w innych częściach Salento, charakteryzującą się tym, że jest całkowicie pozbawiona wpływów i odniesień do tradycji chrześcijańskiej. Autonomiczny i oryginalny rozwój, który sprawił, że nawet w ostatnim stuleciu zjawisko to było nadal rozpoznawane i praktykowane zasadniczo w swoich pierwotnych założeniach, czyli jako terapeutyczny i egzorcyzmujący taniec złego samopoczucia, które dotknęło tych, którzy zostali dotknięci ukąszeniem tarantuli, podczas gdy w innych częściach terytorium ta lecznicza funkcja pizzy już zanikła.

Dialekt 

Non c'era da vinì, non c'era da vinì,
non c'era da vinì e so' vinutu,
so' li sospiri tua, so' li sospiri tua,
so' li sospiri tua
m'hannu chiamatu.

Ah uellì, mu lu vecu ti vinì,
mu lu vecu ti nchianà,
mi ta la manu e si ni va.
Ah uellì, mu lu vecu ti vinì
mu lu vecu ti nchianà,
mi ta la manu e si ni va.

E sì chiù bella tu, e sì chiù bella,
e sì chiù bella tu ti na cirasa,
iata all'amori tua, iata all'amori tua,
iata all'amori tua quannu ti vasa.

Ah uellì uellì uellà,
la pacchianella mea
quannu chiamu ata vinì.
Ah uellì uellì uellà,
la pacchianella mea
quannu chiamu ata vinì.

Maranceddha npiettu, na maranceddha
na maranceddha npiettu t'agghia tirari,
la vanna ti lu cori, la vanna ti lu cori,
la vanna ti lu cori t'agghia feriri.

Ah uellì uellì uellà,
quanta chiù paroli tini,
no mi n'agghia nnamurà.
Ah uellì uellì uellà,
quanta chiù paroli tini,
no mi n'agghia nnamurà.

Ti li capelli tua, ti li capelli,
ti li capelli tua so nnamuratu,
li vecu ti vulà, li vecu ti vulà,
li vecu ti vulà ntallu vientu.

Occhi cu occhi,
cu deggi perdi l'occhi,
a ci tici mali nuestru scatta lu cori.
Occhi cu occhi,
cu deggi perdi l'occhi,
a ci tici mali nuestru scatta lu cori.

A dò te pizzicatu,
a dò te pizzicatu,
a dò te pizzicatu la tarantella,
sott'allu giru giru, sott'allu giru giru,
sott'allu giru giru ti la cunnella.

Ah uellì uellì uellà,
quanta chiù paroli tini,
no mi n'agghia nnamurà.
Ah uellì uellì uellà,
quanta chiù paroli tini,
no mi n'agghia nnamurà.

Quann'anti nima fa, quann'anti nima fa,
quann'anti nima fa nu iavuncellu*,
ni ma chiamà lu cori,
ni ma chiamà lu cori,
ni ma chiamà
lu cori manu manu.

Occhi cu occhi,
cu deggi perdi l'occhi,
a ci tici mali nuestru scatta lu cori.
Occhi cu occhi,
cu deggi perdi l'occhi,
a ci tici mali nuestru scatta lu cori.

Ti lu ritornu a dì, ti lu ritornu,
ti lu ritornu a dì pi n'ata fiata,
alla cumpagnia va, a Santu Vitu va,
alla cumpagnia va sta sirinata.

Ah uellì uellì uellà,
n'ata vota statti bona,
tu ti me no ti scurdà.
Ah uellì uellì uellà,
n'ata vota statti bona,
tu ti me no ti scurdà.

Po włosku 

Non dovevo venire, non dovevo venire,
non dovevo venire e son venuto,
sono i tuoi sospiri, sono i tuoi sospiri,
sono i tuoi sospiri
che mi hanno chiamato.

Ah uellì, ora lo vedo venire,
ora lo vedo salire,
mi da la mano e se ne va via.
Ah uellì, ora lo vedo venire,
ora lo vedo salire,
mi da la mano e se ne va via.

Tu sei più bella, tu sei più bella,
tu sei più bella di una ciliegia,
beato il tuo amore, beato il tuo amore,
beato il tuo amore quando ti bacia.

Ah uellì uellì uellà,
quando chiamo la mia ragazza
deve venire.
Ah uellì uellì uellà,
quando chiamo la mia ragazza
deve venire.

Un'arancia nel petto, un'arancia
un'arancia nel petto ti devo tirare,
la parte del cuore, la parte del cuore,
la parte del cuore ti devo ferire.

Ah uellì uellì uellà,
quante più parole dici,
non mi devo innamorare.
Ah uellì uellì uellà,
quante più parole dici,
non mi devo innamorare.

Dei tuoi capelli, dei tuoi capelli,
dei tuoi capelli mi sono innamorato,
li vedo volare, li vedo volare,
li vedo volare nel vento.

Occhio per occhio,
che debba perdere gli occhi,
a chi dice male di noi gli scoppi il cuore.
Occhio per occhio,
che debba perdere gli occhi,
a chi dice male di noi gli scoppi il cuore.

Dove ti ha pizzicato,
dove ti ha pizzicato,
dove ti ha pizzicato la tarantella,
sotto l'orlo, sotto l'orlo,
sotto l'orlo della gonnella.

Ah uellì uellì uellà,
quante più parole dici,
non mi devo innamorare.
Ah uellì uellì uellà,
quante più parole dici,
non mi devo innamorare.

Qui devo fare, qui devo fare,
qui devo fare un posto per sedermi,
ci dobbiamo chiamare il cuore,
ci dobbiamo chiamare il cuore,
e sempre ci dobbiamo chiamare
il cuore.

Occhio per occhio,
che debba perdere gli occhi,
a chi dice male di noi gli scoppi il cuore.
Occhio per occhio,
che debba perdere gli occhi,
a chi dice male di noi gli scoppi il cuore.

Te lo ritorno a dire, te lo ritorno,
te lo ritorno a dire per un'altra volta,
alla compagnia va, a san Vito va,
alla compagnia va questa serenata.

Ah uellì uellì uellà,
un'altra volta stai bene
e di me non ti scordar.
Ah uellì uellì uellà,
un'altra volta stai bene
e di me non ti scordar

Po polsku 

Nie powinienem był przychodzić, nie powinienem był przychodzić, 
nie powinienem był przychodzić i przyszedłem, to
wasze westchnienia, to wasze westchnienia, to
wasze westchnienia
mnie wezwały.

Ach uellì, teraz widzę, jak nadchodzi,
teraz widzę, jak podchodzi,
podaje mi rękę i odchodzi.
Ach uellì, teraz widzę, jak nadchodzi,
teraz widzę, jak podchodzi,
podaje mi rękę i odchodzi.

Jesteś piękniejsza, jesteś piękniejsza,
jesteś piękniejsza niż wiśnia,
błogosławiona twoja miłość, błogosławiona twoja miłość, 
błogosławiona twoja miłość, kiedy cię całuje.

Ach uellì uellì uellà, 
kiedy dzwonię do mojej dziewczyny,
musi przyjść.
Ach uellì uellì uellà, 
kiedy dzwonię do mojej dziewczyny,
musi przyjść.

Pomarańcza w klatce piersiowej, pomarańcza, 
pomarańcza w klatce piersiowej Muszę cię pociągnąć,
część serca, część serca,
część serca, którą muszę cię zranić.

Ah uellì uellì uellà, 
im więcej słów powiesz,
nie muszę się zakochiwać.
Ah uellì uellì uellà, 
im więcej słów powiesz,
nie muszę się zakochiwać.

Zakochałem się w twoich włosach, twoich włosach, twoich włosach, 
widzę, jak latają, widzę, jak latają,
widzę, jak latają na wietrze.

Oko za oko, 
że musi stracić oczy,
tym, którzy źle o nas mówią, serce pęka.
Oko za oko, 
że musi stracić oczy,
tym, którzy źle o nas mówią, serce pęka.

Gdzie 
cię uszczypnęło, gdzie cię uszczypnęło,
gdzie uszczypnęła cię tarantella,
pod rąbkiem, pod rąbkiem,
pod rąbkiem spódnicy.

Ah uellì uellì uellà, 
ile jeszcze słów powiesz,
nie mogę się zakochać.
Ah uellì uellì uellà,
ile jeszcze słów powiesz,
nie mogę się zakochać.

Tutaj muszę zrobić, tutaj muszę zrobić, 
tutaj muszę zrobić miejsce do siedzenia,
musimy wezwać się do serca,
musimy wezwać się do serca
i zawsze musimy wezwać się do
serca.

Oko za oko,
żeby oczy stracił,
kto źle o nas mówi, serce mu łamie.
Oko za oko,
żeby oczy stracił,
kto źle o nas mówi, serce mu łamie.

Powiem ci jeszcze raz, powiem ci jeszcze raz, 
powiem ci jeszcze raz, ta serenada idzie
do kompanii, idzie do San Vito,
ta serenada idzie do kompanii.

Ah uellì uellì uella,znowu wszystko w porządku
i nie zapomnij o mnie.
Ah uellì uellì uella, 
znowu wszystko w porządku
i nie zapomnij o mnie

Ah uellì uellì uella, 
znowu wszystko w porządku
i nie zapomnij o mnie.
Ah uellì uellì uella, 
znowu wszystko w porządku
i nie zapomnij o mnie

Ah uellì uellì uella,
znowu wszystko w porządku
i nie zapomnij o mnie.
Ah uellì uellì uella,
znowu wszystko w porządku
i nie zapomnij o mnie

Ah uellì uellì uella,
znowu wszystko w porządku
i nie zapomnij o mnie.
Ah uellì uellì uella,
znowu wszystko w porządku
i nie zapomnij o mnie

Teraz trochę o miastach regioniu Apulii

BARII

Stolica Apulii to naprawdę piękne miasto z mnóstwem ciekawych atrakcji wartych zobaczenia. Bardzo często traktowana jest jako baza przesiadkowa, a szkoda, bo naszym zdaniem zasługuje na zdecydowanie więcej uwagi.  To tu zza uchylonych okienic czy niedomkniętych drzwi obdrapanych kamienic słychać rozmowy, kłótnie, brzęk rozkładanych talerzy oraz muzykę. To tu w powietrzu unosi się zapach świeżego prania, kawy i sosu pomidorowego. To miasto jest takie prawdziwe. Nikogo nie udaje.

Orecchiette - tradycyjny, apulijski mały makaron w kształcie małych uszek (orecchio po włosku oznacza uszy). Orecchiette con cime di rape (z rzepą brokułową) i Orecchiette con pomodorini (w sosie pomidorowym) to dwa najpopularniejsze dania z wykorzystaniem tego tradycyjnego, apulijskiego makaronu. Dania z tym rodzajem makaronu zamówicie praktycznie wszędzie w Apulii. Nam tak zasmakował, że jedno jego opakowanie zabraliśmy ze sobą do domu.

Taralli - kruche ciasteczka w kształcie płaskich pierścieni o średnicy ok. 7 cm zrobione z mąki, oliwy, soli i wina. Często robione z dodatkiem np. cebuli, pomidorów lub czosnku. Ponoć po raz pierwszy zostały zrobione przez matkę, która nie miała czym nakarmić dzieci dlatego ukręciła ciasto, zrobiła z niego półksiężyce, spłaszczyła je i upiekła.

Ulica makaronów

Jedną z kulinarnych atrakcji Bari jest makaron orecchiette, charakterystyczny dla tego miasta i regionu. Makaron swoim kształtem przypomina uszy i to od nich wzięła się jego nazwa. Tworzony jest z pszenicy durum (semoliny) i występuje w różnych wielkościach, w zależności od przygotowywanego dania. Większe można przykładowo zapiec w piekarniku, mniejsze podać z sosem.

Wiele rodzin przygotowuje go ręcznie w domach przy tak zwanej nieoficjalnie Strada delle Orecchiette, co można oglądać przez otwarte drzwi kamienic. Obok nich, na stołach, można oczywiście kupić produkty tej wielogodzinnej pracy – przede wszystkim słynny makaron.

Deptak wzdłuż morza

Wzdłuż znacznej części miasta wije się deptak nad brzegiem Adriatyku. W zabytkowej części Bari są w zasadzie dwa – jeden nad brzegiem, drugi – na skarpie (Via Venezia, wyjątkowo urokliwy). Oba łączą się w okolicy placu Piazza del Ferrarese, by dalej biec wzdłuż morza prosto na miejską plażę. Cała trasa liczy aż 3 kilometry, a na jej całej długości znajdują się ławki z widokiem na Adriatyk. 

Witajcie , po włosku ciao 

Dzisiaj trochę wstawię informacji o Apuli. Miłego czytania.

APULIA

To kraina historyczna w starożytnej Italii, leżąca w południowo-wschodniej części Półwyspu Apenińskiego, wzdłuż wybrzeży Adriatyku. Głównym miastem regionu był dorycki Tarent. Wybrzeża były w starożytności skolonizowane przez Greków, wraz z Bruttium, Kalabrią i Lukanią stanowiła w antyku część tzw. Wielkiej Grecji - aż do końca średniowiecza wpływy kultury greckiej były tam silne. W apulijskim mieście Wenuzji (obecnie Venosa w regionie Basilicata) urodził się rzymski poeta Horacy. W Apulii znajdowało się miasto Kanny, gdzie doszło do klęski Rzymian w II wojnie punickiej. Od połowy IX w. do połowy XI w. wraz z Kalabrią i Basilicatą należała do katepanatu Italii. Później podbita przez Normanów.

Apulijska kuchnię cechuje prostota i wiejski charakter, przy czym wyraźnie odczuwalna jest różnica między północą i południem regionu. Na północy gotuje się chętnie z dużą ilością czosnku, na południu zdecydowanie faworyzuje się cebulę. Zwana jest „spichlerzem Włoch”, to z tego regionu dostarczana jest większa część pszenicy twardej, używanej do produkcji „pasta secca”. Drugim filarem kuchni regionalnej są warzywa: dorodne pomidory, cukinie, brokuły, papryka, ziemniaki, szpinak, bakłażan, brukselka, koper włoski, cykoria, cieciorka, soczewica i fasola. Trzecia specjalność to oliwa z oliwek. Apulia jest największym producentem oliwy we Włoszech 

Apulia jest miejscem bardzo bogatym i interesującym pod względem kulturowym ze względu na długą i ciekawą historię oraz różnorodność. Mimo, że znaczną część obszaru regionu zajmują uprawy (szczególnie drzew oliwnych, których ilość szacuje się tutaj na 50-60 milionów i z których powstaje około 40% całej produkcji oliwy włoskiej), to w miastach Apulii widać doskonale zachowane wpływy kultur starożytnej Grecji i Rzymu, pozostałości krótkiego panowania arabskiego oraz ogromne zamki, wzniesione przez niemieckich cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego oraz władców aragońskich. 

Na terenie Apulii znajdują się dwa parki narodowe: położony w centrum regionu Park Narodowy Alta Murgia (Il Parco Nazionale dell’Alta Murgia) oraz zlokalizowany na północy Park Narodowy Gargano (Il Parco Nazionale del Gargano).

Plaże Apulii zachwycają swoją dzikością i różnorodnością oraz zazwyczaj stanowią spiagge libere (plaże bezpłatne). W zasadzie cała linia brzegowa Apulii, a przypomnieć należy, że region ten ma najdłuższą linię brzegową w całych kontynentalnych Włoszech, bogata jest w urokliwe plaże, często odległe od cywilizacji, co zazwyczaj zapewnia czysty piasek, krystalicznie przejrzystą wodę oraz brak tłumów.

Wśród najbardziej znanych napojów Apulii króluje wino, którego region ten jest największym producentem we Włoszech. Do najsłynniejszych odmian winogron, z których wytwarza się wino apulijskie należą primitivo oraz negroamaro, które zaskakują nie tylko bardzo dobrym smakiem, ale także przystępną ceną

Apulia jest regionem, który najlepiej odwiedzić wiosną, latem lub wczesną jesienią, jakkolwiek należy wziąć pod uwagę, że chociaż nie jest to najpopularniejszy turystycznie region Włoch, to liczba turystów odwiedzających go w lipcu i sierpniu stale rośnie.

Tarantella określa się wszystkie włoskie tańce ludowe występujące w regionach południowych, które w zależności od regionu przyjmują nazwy: Taranta, Tarantella neapolitańska, Tarantella kalabryjska czy Pizzica salentyńska i inne.

Nazwa pochodzi od tarantuli, pająka licznie występującego we Włoszech a najbardziej licznie, jak pisano, w okolicach miasta Taranto. Literatura przytacza, że kiedy ludzie zaczynali wiosną i z początkiem lata pracować w polu, często wracali pokąsani przez pająka i przez stulecia wierzono, że jedynym sposobem na przeżycie, po ukąszeniu, jest żywe podskakiwanie w rytm muzyki a co za tym idzie wzmożone pocenie się i naturalne pozbycie się trucizny z organizmu.

Tarantella to taniec nie tylko kobiet, w zależności od rodzaju mogą ją tańczyć również sami mężczyźni lub mężczyzna z kobietą. Pizzica salentyńska to tańcem pełnym kobiecości, miłości i erotyki. Kobiety tańczą boso w pięknych długich spódnicach. Symbolem miłości i płodności jest  czerwona chusta, natomiast okrągły tamburyn, na którym grają mężczyźni, symbolizuje  cykl życia.

Dobry wieczór. Po włosku buonasera

Tutaj zajmę sie kulturą południa Włoch. Moja fascynacja zaczeła się od października 2022, aż do teraz. Uwielbiam ich muzykę i taniec